TIKANMAZ ELEKLER

🚫 Tıkanmaz Elek (Anti-Clogging Screen) Nedir?

Tıkanmaz elekler, özellikle nemli, yapışkan, lifli veya kübik olmayan düzensiz şekilli malzemelerin elenmesi sırasında elek gözlerinin malzeme birikmesi ve sıkışması nedeniyle tıkanmasını önlemek için tasarlanmış özel elek teli veya elek paneli türleridir.

Bu elekler, standart kare veya dikdörtgen gözlü eleklerin verimsiz kaldığı zorlu endüstriyel ortamlarda eleme verimliliğini korumak için kullanılır.

⚙️ Tıkanmaz Eleklerin Çalışma Prensibi

Standart eleklerde, elenen malzemenin boyutları elek gözlerine yakın olduğunda ve malzeme yapışkanlık gösterdiğinde gözler hızla dolar ve tıkanır, bu da eleme kapasitesini (verimini) düşürür. Tıkanmaz elekler bu durumu, elek tellerinin bağımsız ve titreşimli hareketini sağlayarak engeller:

• Esnek ve Bağımsız Teller: Tıkanmaz eleklerin en yaygın türü olan "Kendinden Temizlemeli" (Self-Cleaning) eleklerde, paralel teller birbirine belli açılarla ve esnek şekilde bağlanmıştır.

• Titreşim ve Sallanma: Eleme makinesinin titreşimi sırasında, bu teller birbirine göre hafifçe farklı frekanslarda ve açılarda titreşir ve sallanır.

• Tıkanıklığı Giderme: Bu titreşim ve bağımsız hareket, elek gözlerine sıkışmaya başlayan parçaları anında iter ve dışarı atar, böylece gözler sürekli olarak açık kalır.

📝 Tıkanmaz Elek Türleri

Tıkanmaz elekler, uyguladıkları titreşim ve esneklik prensiplerine göre çeşitli tiplerde olabilir:

1. Harpa Tipi Elekler (Harp Screen / Finger Screen)

• Yapı: Uzunlamasına giden teller, genellikle enine giden tellere kaynaklanmaz veya sadece belirli noktalarda bağlanır. Bu, uzun tellerin boydan boya serbestçe titreşmesini sağlar.

• Avantaj: En yüksek titreşime sahiptir ve en yapışkan malzemeler için idealdir.

2. Kaskat Tipi Elekler (Cascade / Stepped Deck)

• Yapı: Elek yüzeyi, malzemenin düşüşünü artırmak ve eleme verimliliğini yükseltmek için basamaklar halinde tasarlanmıştır. Bu basamaklar malzeme akışını bozar ve sıkışmış parçaların yerinden oynamasına yardımcı olur.

3. Poliüretan Disk veya Modüler Paneller

• Yapı: Elastik poliüretan malzemeden yapılmış panellerin veya disklerin kullanılması, elek yüzeyinin darbe altında veya titreşimle esnemesini sağlar.

• Avantaj: Aşınma direnci yüksektir ve esneklik sayesinde tıkanıklığı önler.

🏭 Kullanım Alanları

Tıkanmaz elekler, özellikle şu endüstrilerde ve uygulamalarda tercih edilir:

• Madencilik: Yüksek nemli kömür, kil içeren cevher veya yapışkan agrega elenmesi.

• Geri Dönüşüm: Lifli atıklar, toprak veya düzensiz parçalara sahip atıkların ayrıştırılması.

• Kum ve Çakıl Ocakları: Yüksek oranda nemli ince kum ve çamurlu agregaların elenmesi.

Tıkanmaz elekler, yatırım maliyeti standart eleklere göre daha yüksek olsa da, sağladığı kesintisiz üretim ve daha az operatör müdahalesi sayesinde toplam işletme maliyetini düşürerek kendini amorti eden önemli bir ekipmandır.